Bài trình bày của ThS. Đào Nguyên Minh – Cục Quản lý Khám, Chữa bệnh (Bộ Y tế) tập trung làm rõ khái niệm, vai trò và cấu trúc của “Tiêu chuẩn chất lượng lâm sàng” (TCCLLS) – một trụ cột mới và đặc biệt quan trọng trong giai đoạn 2025–2030.

Đây là tài liệu chính thức giải thích nền tảng xây dựng TCCLLS theo Quyết định 2116/QĐ-BYT (26/6/2025), mở đường cho Bộ Tiêu chuẩn Chất lượng Nâng cao của Bộ Y tế.

Tài liệu này đóng vai trò “kim chỉ nam” giúp bệnh viện hiểu:

• TCCLLS là gì?

• Tại sao cần xây dựng?

• Khác gì với phác đồ hướng dẫn điều trị?

• Cấu trúc – cách đo lường – cách áp dụng ra sao?

TÓM TẮT NỘI DUNG CHÍNH

1. Bối cảnh và tổng quan chất lượng lâm sàng

Quản lý chất lượng lâm sàng là xu hướng tất yếu

TCCLLS có nguồn gốc từ hệ thống chuẩn quốc tế, phát triển qua nhiều giai đoạn:

• Thời kỳ Nightingale (1850s): đặt nền móng vệ sinh – thống kê.

• Ernest Codman (1910s): theo dõi “kết quả cuối cùng”.

• Donabedian (1966): mô hình Cấu trúc – Quá trình – Kết quả (SPO).

• TQM, CQI, PDCA: nền tảng cải tiến chất lượng hiện đại.

=> Đây là cơ sở để Bộ Y tế Việt Nam xây dựng khung chuẩn mới.

2. Khái niệm “Tiêu chuẩn chất lượng lâm sàng” – TCCLLS

TCCLLS là:

Một tập hợp các tuyên bố chất lượng ngắn gọn mang tính cốt lõi, phản ánh điều cần phải làm đúng trong chẩn đoán – điều trị – chăm sóc đối với một bệnh hoặc một kỹ thuật cụ thể.

TCCLLS gồm:

• Định nghĩa và khuyến cáo chung

• Bộ chỉ số đo lường chất lượng theo Donabedian

• Xếp loại theo mức đạt

• Vai trò các bên liên quan

• Tần suất đánh giá

• Nguồn dữ liệu

TCCLLS khác gì phác đồ/hướng dẫn chẩn đoán điều trị?

3. Khung 20 nội dung TCCLLS theo Quyết định 2116/QĐ-BYT

Các tiêu chuẩn được chia thành 3 nhóm chất lượng:

(1) Chất lượng nguồn lực

1. Cơ sở hạ tầng

2. Thiết bị

3. Nhân lực

(2) Chất lượng chuyên môn

4. Hướng dẫn chẩn đoán – điều trị

5. Quy trình kỹ thuật

6. Giám sát tuân thủ phác đồ

7. Số lượng NB được điều trị

8. Kết quả điều trị

9. Theo dõi trước và sau điều trị

10. An toàn người bệnh

11. Phục hồi chức năng

12. Chăm sóc

13. Dinh dưỡng

(3) Chất lượng dịch vụ

14. Tôn trọng quyền NB

15. Phòng chống tái phát

16. Ứng dụng CNTT – thống kê

17. Nghiên cứu khoa học

18. Đào tạo – hội chẩn – KCB từ xa

19. Truyền thông, GDSK

20. Quan hệ gia đình, cộng đồng, xã hội

=> Bộ khung này là xương sống để xây dựng tiêu chuẩn cho từng chuyên khoa.

4. So sánh 3 nhóm nội dung trong TCCLLS

(1) Cấu trúc – Structure Indicators

• Cơ sở vật chất

• Trang thiết bị

• Nhân lực
  → Đảm bảo điều kiện tối thiểu để điều trị.

(2) Quá trình – Process Indicators

• Tuân thủ phác đồ

• Thực hiện thủ thuật

• Quản lý thuốc – an toàn
  → Đảm bảo hoạt động chuyên môn đúng chuẩn.

(3) Kết quả – Outcome Indicators

• Tỷ lệ thành công điều trị

• Biến chứng

• Hài lòng NB
  → Phản ánh tác động cuối cùng tới sức khỏe.

5. Vai trò của TCCLLS

1. Giảm khác biệt điều trị giữa các bệnh viện

→ Giảm sự không đồng nhất về chất lượng.

2. Tạo công cụ đo lường khách quan

→ So sánh, giám sát, cải tiến.

3. Hướng đến điều trị lấy người bệnh làm trung tâm

→ Quyền lợi, an toàn, phục hồi, dự phòng tái phát.

4. Là căn cứ thanh toán – kiểm định chất lượng

→ TCCLLS được thiết kế để BHYT có thể sử dụng trong chi trả theo chất lượng.

6. Quy trình xây dựng TCCLLS

• Dựa trên bằng chứng khoa học.

• Kết hợp định lượng + định tính.

• Tham khảo chuẩn quốc tế (NICE, EUSOMA, WHO…).

• Lấy ý kiến hội đồng chuyên gia.

• Xây dựng chỉ số cho từng tiêu chuẩn.

• Xếp loại theo mức độ đạt.

• Hoàn thiện tài liệu viện dẫn.

7. Thí dụ minh họa: Tiêu chuẩn chất lượng đột quỵ

Bài trình bày giới thiệu mẫu TCCLLS đột quỵ để minh họa:

Tiêu chuẩn 1: NB đột quỵ được chăm sóc bởi nhân viên đã được đào tạo về đột quỵ
→ Chỉ số: số NB được chăm sóc bởi nhân viên đã qua huấn luyện / tổng số NB đột quỵ.

Tiêu chuẩn 2: NB nghi đột quỵ phải được chụp não trong 1 giờ
→ Tử số: số NB được chụp trong ≤60 phút.

→ Mẫu số: tổng số NB cần chụp.

Kèm theo đó là:

• Vai trò Bộ Y tế

• Vai trò bệnh viện

• Vai trò BHYT

• Vai trò nhân viên y tế

• Vai trò người bệnh

=> Đây là mẫu chuẩn để các chuyên khoa khác học theo.

8. Hợp tác quốc tế – NICE

Tài liệu nêu rõ:

• Cục QLKCB đã hợp tác với NICE – Anh Quốc từ 2013.

• Học tập mô hình chuẩn chất lượng lâm sàng quốc tế.

• Xây dựng 15 tiêu chuẩn đột quỵ đầu tiên theo chuẩn NICE.

→ Đây là nền móng để Việt Nam xây dựng khung quốc gia.

9. Kết luận – định hướng ứng dụng TCCLLS

TCCLLS giúp:

• Chuẩn hóa hoạt động khám chữa bệnh

• Đo lường được chất lượng lâm sàng

• So sánh được giữa các bệnh viện

• Tăng tính minh bạch – giải trình

• Nâng cao an toàn người bệnh

• Làm cơ sở xây dựng Bộ Tiêu chuẩn Nâng cao

Tiêu chuẩn chất lượng lâm sàng là bước tiến chiến lược của Việt Nam, giúp ngành y tế chuyển từ “quản lý hành chính” sang “quản lý chất lượng dựa trên dữ liệu và bằng chứng”.

TCCLLS sẽ trở thành trụ cột của hệ thống đánh giá chất lượng quốc gia, hỗ trợ BHYT, bệnh viện, cơ quan quản lý và người bệnh cùng hướng đến chăm sóc an toàn – hiệu quả – chuẩn quốc tế.