Điều trị chứng co cứng cơ bàn tay khi viết (writer's cramp) type 1 bằng kỹ thuật tiêm Botulinum Toxin A

1. ĐỊNH NGHĨA

Co cứng cơ bàn tay khi viết là hiện tượng tăng trương lực cơ bàn tay và các ngón khi viết hoặc làm các động tác tinh vi liên tục ở tay như chơi nhạc cụ, đánh máy.
Hiện tượng co cứng này ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng của bàn tay, làm cho người bệnh không thể tiếp tục viết hoặc tiếp tục các thao tác nghề nghiệp của bàn tay.
Hình thái phổ biến của bệnh này là co cứng gấp cục bộ các ngón, chủ yếu là ngón cái và ngón trỏ (Focal flexor subtpe - Typ 1).

Botulinum toxin A đã được chứng minh rất có hiệu quả và an toàn trong điểu trị chứng co cứng cơ tại chỗ này.

2. CHỈ ĐỊNH

Điều trị chứng co cứng gấp các ngón tay khi viết hay thực hiện các thao tác nghề nghiệp bàn tay như đánh máy, chơi nhạc cụ..

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

Dị ứng với các thành phần của thuốc.

4. CHUẨN BỊ

4.1. Người thực hiện: 

Một bác sĩ và một điều dưỡng.

4.2. Phương tiện, dụng cụ, thuốc

4.2.1. Phương tiện, dụng cụ

- Bơm tiêm 5ml kèm kim x 1 cái.
- Bơm tiêm 1ml kèm kim 2 cái.
- Bộ dụng cụ sát trùng: bông, cồn, găng tay vô khuẩn.

4.2.2. Thuốc

- Thuốc: Disport 500 đv x 1 lọ.
- Nước muối sinh lý 9 ‰ x 1 chai 100ml.

4.3. Người bệnh

Giải thích kỹ cho người bệnh về mục tiêu và cách tiến hành quy trình kỹ thuật.

4.4. Hồ sơ bệnh án: 

Ghi chép hồ sơ bệnh án với các trường hợp người bệnh nội trú. Ghi sổ thủ thuật và sổ y bạ với người bệnh ngoại trú.

5. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

5.1. Chọn các cơ để tiêm

Chủ yếu là các cơ gấp ngón cái, bao gồm:
- Cơ gấp dài ngón cái (Flexor pollicis longus - FPL).
- Cơ gấp ngắn ngón cái (Flexor pollicis brevis - FPB).

5.2. Chuẩn bị người bệnh

Đặt người bệnh ở tư thế nằm. Sát trùng da ở vị trí các cơ cần tiêm.

5.3. Pha thuốc

Độ pha loãng: Pha 1ml nước muối sinh lý 9 ‰ vào lọ Disport 500 đv.

5.4. Liều lượng thuốc và cách tiêm

Cách tiêm: Theo hình vẽ.

6. THEO DÕI

- Kiểm tra vết tiêm nếu chảy máu cần ép bằng bông vô khuẩn.
- Theo dõi chung: Mạch, huyết áp.
- Theo dõi các biểu hiện dị ứng, sốc phản vệ.
- Hẹn khám lại sau 2 tuần.

7. TAI BIẾN VÀ XỬ TRÍ

Có thể gặp tác dụng phụ như nổi mẫn, dị ứng. Sốc phản vệ chưa thấy có báo cáo nào. Điều trị như một trường hợp dị ứng thuốc.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Chandi Prasad Das, Daniel Truong and Mark Hallett (2009): Treatment of focal hand dystonia- Manual of Botilinum Toxin Therapy. Cambridge Medicine. Pp 61 - 75.
2. Francisco G.E (2004): Botilinum Toxin - dosing and dilution. Am J Phys Med Rehabil. 83, 530 - 537.
3. Karp B.I (2004): Botilinum Toxin treatment of ocupational and focal hanc dystonia. Mov disord, 19 (suppl 8), S 116 - 19.