Bệnh thận mạn và một số bệnh lý thận

BỘ Y TẾ -------	CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ---------------
Số: 2388/QĐ-BYT	Hà Nội, ngày 12 tháng 8 năm 2024

QUYẾT ĐỊNH

VỀ VIỆC BAN HÀNH TÀI LIỆU CHUYÊN MÔN “HƯỚNG DẪN CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH THẬN MẠN VÀ MỘT SỐ BỆNH LÝ THẬN”

BỘ TRƯỞNG BỘ Y TẾ

Căn cứ Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023;

Căn cứ Nghị định số 95/2022/NĐ-CP ngày 15 tháng 11 năm 2022 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Y tế;

Theo đề nghị của Cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh.

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1.Ban hành kèm theo Quyết định này tài liệu chuyên môn “Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh thận mạn và một số bệnh lý thận”.

Điều 2.Tài liệu chuyên môn “Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh thận mạn và một số bệnh lý thận” được áp dụng tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh trong cả nước.

Điều 3.Bãi bỏ bài “Bệnh thận đái tháo đường”, “Bệnh thận IgA”, “Viêm thận Lupus”, “Bệnh thận mạn” trong Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị một số bệnh về thận - tiết niệu được ban hành tại Quyết định số 3931/QĐ-BYT ngày 21 tháng 09 năm 2015 của Bộ trưởng Bộ Y tế.

Điều 4.Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày ký, ban hành.

Điều 5.Các ông, bà: Chánh Văn phòng Bộ, Chánh thanh tra Bộ, Cục trưởng và Vụ trưởng các Cục, Vụ thuộc Bộ Y tế, Giám đốc Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, Giám đốc các Bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế, Thủ trưởng Y tế các ngành chịu trách nhiệm thi hành Quyết định này./.

Nơi nhận:
- Như Điều 5;
- Bộ trưởng (để b/c);
- Các Thứ trưởng;
- Cổng thông tin điện tử Bộ Y tế; Website Cục KCB;
- Lưu: VT, KCB.

KT. BỘ TRƯỞNG
THỨ TRƯỞNG

Trần Văn Thuấn

HƯỚNG DẪN

CHẨN ĐOÁN & ĐIỀU TRỊ BỆNH THẬN MẠN VÀ MỘT SỐ BỆNH LÝ THẬN
(Ban hành kèm theo quyết định số 2388/QĐ-BYT ngày 12 tháng 8 năm 2024 của Bộ trưởng Bộ Y tế)

CHỈ ĐẠO BIÊN SOẠN

GS.TS. Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế

CHỦ BIÊN

GS.TS. Võ Tam - Phó Chủ tịch Hội Tiết niệu Thận học Việt Nam

PGS.TS. Hà Phan Hải An - Phó Chủ tịch Hội Tiết niệu Thận học Việt Nam

THAM GIA BIÊN SOẠN - THẨM ĐỊNH

PGS.TS. Hà Phan Hải An

ThS. Đặng Ngọc Tuấn Anh

PGS.TS. Nguyễn Bách

PGS.TS. Hoàng Bùi Bảo

TS. Nguyễn Thế Cường

BSCKII. Tạ Phương Dung

TS. Nguyễn Hữu Dũng

PGS.TS. Đặng Thị Việt Hà

ThS. BS. Đinh Thị Minh Hảo

TS. Phạm Ngọc Hùng

BSCKII. Hoàng Thị Thanh Huyền

PGS.TS. Trần Thị Bích Hương

PGS.TS. Lê Đình Khánh

TS. Nguyễn Trọng Khoa

ThS. Đỗ Trường Minh

ThS. Trương Lê Vân Ngọc

GS.TS Võ Tam

PGS.TS. Đỗ Gia Tuyển

TS. Huỳnh Ngọc Phương Thảo

PGS.TS. Lê Việt Thắng

BSCKII. Nguyễn Lê Thuận

TS. Lê Thị Hồng Vân

TS. Nguyễn Hoàng Thanh Vân

THƯ KÝ

ThS. Đỗ Trường Minh

ThS. Trương Lê Vân Ngọc

CN. Đỗ Thị Thư

DANH MỤC THUẬT NGỮ, CHỮ VIẾT TẮT

Tiếng Anh	Viết tắt	Tiếng Việt	Viết tắt
ANCA associated vasculitides	AAV	Viêm mạch liên quan ANCA
Angiotensin converting enzyme inhibitor	ACEI	Thuốc ức chế men chuyển	ƯCMC
Autosomal dominant polycystic kidney disease	ADPKD	Bệnh thận đa nang di truyền trội qua nhiễm sắc thể thường
Acute kidney injury	AKI	Tổn thương thận cấp	TTTC
Antineutrophil cytoplasmic antibodies	ANCA	Kháng thể kháng bào tương bạch cầu đa nhân trung tính
Anti-glomerular basement membrane antibody	Anti- GBM Ab	Kháng thể kháng màng đáy cầu thận	KMĐCT
Angiotensin receptor blocker	ARB	Thuốc ức chế thụ thể angiotensin	ƯCTT
Arteriovenous fistula	AVF	Thông động - tĩnh mạch
Arteriovenous graft	AVG	Cầu nối động- tĩnh mạch
Area-under-the-curve	AUC	Diện tích dưới đường cong
Atherosclerosis		Xơ vữa động mạch	XVĐM
Body mass index	BMI	Chỉ số khối cơ thể
Blood pressure	BP	Huyết áp	HA
Systolic blood pressure	SBP	Huyết áp tâm thu	HATT
Diastolic blood pressure	DBP	Huyết áp tâm trương	HATTr
Office blood pressure	OPB	Huyết áp phòng khám	HAPK
Contrast-associated acute kidney injury	CA-AKI	Tổn thương thận cấp liên quan đến thuốc cản quang
Contrast-induced acute kidney injury	CI-AKI	Tổn thương thận cấp do thuốc cản quang
Cardiovascular disease	CVD	Bệnh tim mạch
Continuous glucose monitoring	CGM	Theo dõi đường máu liên tục
Chronic kidney disease	CKD	Bệnh thận mạn	BTM
Chronic kidney disease - Mineral and Bone disease	CKD- MBD	Bệnh xương và khoáng xương do bệnh thận mạn
Maximum concentration	Cmax	Nồng độ thuốc tối đa
Calcineurin inhibitor	CNI	Thuốc ức chế calcineurin
Creatinine clearance	CrCl	Độ thanh thải creatinine
Diabetes mellitus	DM	Đái tháo đường	ĐTĐ
Direct renin inhibitor	DRI	Thuốc ức chế renin trực tiếp
Dipeptidyl peptidase-4 inhibitor	DPP-4	Thuốc ức chế men Dipeptidyl peptidase 4
Erythropoietin	EPO
Erythropoiesis stimulating agent	ESA	Thuốc kích thích tạo hồng cầu
End-stage renal disease	ESRD	Bệnh thận giai đoạn cuối	BTGĐC
Ejection Fraction	EF	Phân suất tống máu
Focal segmental glomerulosclerosis	FSGS	Xơ hóa cầu thận ổ, cục bộ
Glomerular filtration rate	GFR	Mức lọc cầu thận	MLCT
Glucagon-like peptide-1 receptor agonist	GLP-1 RA	Thuốc đồng vận thụ thể GLP-1
Gadolinium-based contrast media		Thuốc đối quang từ chứa Gadolinium	TĐQTCG
Hemoglobin	Hb	Huyết sắc tố
Hypertension	HT	Tăng huyết áp	THA
IgA nephropathy	IgAN	Bệnh thận IgA
Kidney Disease Improving Global Outcomes	KDIGO	Tổ chức nghiên cứu toàn cầu về hiệu quả cải thiện lâm sàng trong điều trị bệnh thận
Kidney disease outcomes quality initiative	KDOQI	Tổ chức nghiên cứu các sáng kiến hiệu quả chất lượng trong điều trị bệnh thận
Minimal change disease	MCD	Bệnh cầu thận thay đổi tối thiểu
Membranous nephropathy	MN	Bệnh thận màng
Mineralocorticoid receptor antagonist	MRA	Thuốc đối vận thụ thể mineralocorticoid
Nephrogenic systemic fibrosis	NSF	Bệnh xơ hóa hệ thống do thận
Peripheral arterial disease	PAD	Bệnh động mạch ngoại biên
		Bệnh nhân	BN
Hemodialysis	HD	Thận nhân tạo	TNT
Peritoneal dialysis	PD	Lọc màng bụng	LMB
Polycystic kidney disease	PKD	Bệnh thận đa nang	BTĐN
Pure red cell aplasia	PRCA	Bất sản riêng dòng hồng cầu
Parathyroid hormone	PTH
Renin- Angiotensin- Aldosteron System inhibitor	RAASi	Thuốc ức chế hệ thống RAA
Subjective global assessment	SGA	Đánh giá chủ quan toàn diện
Sodium-Glucose contransporter 2 inhibitor	SGLT2i	Thuốc ức chế kênh đồng vận chuyển natri-glucose týp 2
Secondary hyperparathyroidism	SHPT	Cường cận giáp thứ phát
Self Monitoring of Blood Glucose	SMGB	Tự theo dõi đường máu
Thrombotic microangiopathy	TMA	Bệnh lý vi mạch huyết khối
Transferrin saturation	TSAT	Độ bão hòa transferrin
Thiazolidinedione	TZD
Urine albumin-to-creatinine ratio	uACR	Tỉ số albumin/creatinine niệu
Urine protein-to-creatinine ratio	uPCR	Tỉ số protein/creatinine niệu
Urine albumin excretion	UAE	Lượng albumin niệu
Urine protein excretion	UPE	Lượng protein niệu
Ultrafiltration	UF	Siêu lọc
Ultrafiltration failure	UFF	Suy siêu lọc

Bảng 1. Bảng quy đổi đơn vị

Giá trị	Đơn vị truyền thống	Hệ số chuyển đổi	Đơn vị quốc tế SI
Tỉ số albumin / creatinine (ACR)	mg/g	0,113	mg/mmol
Tỉ số protein / creatinine (PCR)	mg/g	0,113	mg/mmol
Creatinine	mg/dL	88,4	µmol/l
BUN (nitơ trong ure máu)	mg/dL	0,357	Ure (mmol/l)
Phosphate	mg/dL	0,3229	mmol/l
Calci	mg/dL	0,2495	mmol/l
Urate	mg/dL	59,48	µmol/l
Đơn vị SI = Đơn vị truyền thống X Hệ số chuyển đổi

Bảng 2. Sức mạnh khuyến cáo và mức độ bằng chứng theo KDIGO

Sức mạnh khuyến cáo	Ý nghĩa
Mức 1: khuyến nghị	Với bác sỹ: phần lớn bệnh nhân nên được thực hành theo
Mức 2: gợi ý	Với bác sỹ: cân nhắc cá thể hóa tùy vào mỗi trường hợp cụ thể
Mức độ bằng chứng	Ý nghĩa
A: cao	Hiệu quả thực sự rất gần với kết quả ước tính trong nghiên cứu
B: trung bình	Hiệu quả thực sự có khả năng rất gần với kết quả nghiên cứu, nhưng có thể có sự khác biệt nhất định
C: thấp	Hiệu quả thực sự có thể khác biệt đáng kể so với kết quả nghiên cứu
D: rất thấp	Kết quả nghiên cứu không chắc chắn và có thể khác biệt lớn so với hiệu quả thực sự.