Phẫu thuật tái tạo các tổn khuyết bằng vạt vi phẫu

1. ĐẠI CƯƠNG

Phẫu thuật tái tạo các tổn khuyết bằng cách chuyển các vạt có nối mạch vi phẫu: vạt da, vạt da cơ, vạt cơ, vạt xương hay các vạt phức hợp da-cơ-xương...

2. CHỈ ĐỊNH

Các tổn khuyết tổ chức, phần mềm, xương

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Bệnh lý toàn thân không đủ điều kiện cho một phẫu thuật kéo dài.
- Bệnh cảnh đa chấn thương nặng.

4. CHUẨN BỊ

4.1. Người thực hiện

- Kíp phẫu thuật: Gồm hai kíp phẫu thuật từ 4-6 phẫu thuật viên chuyên khoa phẫu thuật tạo hình.
- Kíp Gây mê: 01 Bác sĩ gây mê; 01 phụ mê.
- Kíp dụng cụ và chạy ngoài: 02 điều dưỡng dụng cụ; 01 điều dưỡng chạy ngoài; 01 hộ lý.

4.2. Người bệnh

- Bệnh án ngoại khoa.
- Làm đủ bộ xét nghiệm thường quy.
- Làm các xét nghiệm thăm dò chức năng cần thiết để chẩn đoán và điều trị trước và sau phẫu thuật.
- Giải thích người bệnh và người nhà trước phẫu thuật, ký hồ sơ bệnh án.

4.3. Phương tiện

- Phòng mổ lớn cho gây mê toàn thân kéo dài.
- Bộ dụng cụ phẫu thuật tạo hình.
- Bộ dụng cụ vi phẫu thuật.
- Bông băng, gạc và chỉ phẫu thuật.
- Kính hiển vi phẫu thuật, kính lúp phẫu thuật.

4.4. Thời gian phẫu thuật

8h - 16h

5. KĨ THUẬT

5.1. Tư thế

Tùy theo vị trí khuyết tổn khuyết và vị trí lấy vạt

5.2. Vô cảm

Gây mê toàn thân

5.3. Kỹ thuật

- Kíp 1: Chuẩn bị nền nhận (1 bác sỹ và 1-2 bác sỹ phụ phẫu thuật)
+ Bộc lộ và chuẩn bị nền nhận nơi tổn khuyết
+ Tìm và chuẩn bị mạch nhận: 01 Động mạch và 02 Tĩnh mạch hoặc thần kinh nơi nhận trong trường hợp chuyển vạt có thần kinh (vạt cơ thon...) nếu cần.

- Kíp 2: Phẫu tích bóc vạt vi phẫu (1 bác sỹ và 1-2 bác sỹ phụ phẫu thuật)
+ Vạt cần lấy có thể là vạt da, vạt da cơ, vạt cơ, vạt xương hay các vạt phức hợp da- cơ-xương...
+ Bộc lộ nơi lấy vạt.
+ Thiết kế vạt cần lấy theo kích thước và khối lượng cần thiết cho tạo hình vùng tổn khuyết.
+ Rạch da theo thiết kế và bóc tách lấy vạt kèm theo động mạch, tĩnh mạch và thần kinh của vạt.
- Chuyển vạt và nổi mạch máu, thần kinh vi phẫu
+ Cắt và chuyển vạt tới nơi nhận 
+ Khâu cố định vạt vào nền nhận
+ Khâu nối mạch máu thần kinh dưới kính hiển vi phẫu thuật với chỉ vi phẫu 9.0, 10.0, 11.0
+ Cầm máu, đặt dẫn lưu và khâu đóng nơi cho vạt

6. THEO DÕI SAU PHẪU THUẬT

- Toàn trạng: Mạch, huyết áp, hô hấp, Công thức máu...
- Theo dõi vạt: Doppler 60 phút/lần (nếu có) trong 48h đầu, 6 lần/ngày trong 5 ngày tiếp theo và 1 lần/ngày từ ngày thứ 7 đến khi ra viện. Màu sắc, hồi lưu, nhiệt độ...
- Sử dụng Heparin bơm tiêm điện 05-07 ngày sau phẫu thuật.
- Theo dõi chảy máu vạt và nơi cho vạt.
- Theo dõi vận động, cảm giác nơi cho vạt.

7. BIẾN CHỨNG VÀ XỬ TRÍ

- Tắc mạch vạt: kiểm tra mạch dưới kính vi phẫu tại phòng mổ xử trí theo kết quả kiểm tra, cắt bớt chỉ tại vạt, tại cuống...
- Chảy máu: Cầm máu tại phòng mổ, giảm bớt liều Heparin, truyền máu nếu cần
- Nhiễm trùng: Kháng sinh theo kháng sinh đồ