Quyết định 2767/QĐ-BYT của Bộ Y tế ngày 04/07/2023 về việc ban hành tài liệu chuyên môn "Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính"

Quyết định 2767/QĐ-BYT của Bộ Y tế ngày 04/07/2023 về việc ban hành tài liệu chuyên môn "Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính"

QUYẾT ĐỊNH

VỀ VIỆC BAN HÀNH TÀI LIỆU CHUYÊN MÔN “HƯỚNG DẪN CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH”

BỘ TRƯỞNG BỘ Y TẾ

Căn cứ Luật Khám bệnh, chữa bệnh;
Căn cứ Nghị định số 95/2022/NĐ-CP ngày 15/11/2022 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Y tế;
Theo đề nghị của Cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh.

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1. Ban hành kèm theo Quyết định này tài liệu chuyên môn “Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính”.
Điều 2. Tài liệu chuyên môn “Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính” được áp dụng tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh trong cả nước.
Điều 3. Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày ký, ban hành và thay thế Quyết định số 3874/QĐ-BYT ngày 26 tháng 06 năm 2018 của Bộ trưởng Bộ Y tế về việc ban hành tài liệu chuyên môn “Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính”.
Điều 4. Các ông, bà: Chánh Văn phòng Bộ, Chánh thanh tra Bộ, Cục trưởng và Vụ trưởng các Cục, Vụ thuộc Bộ Y tế, Giám đốc Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, Giám đốc các Bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế, Thủ trưởng Y tế các ngành chịu trách nhiệm thi hành Quyết định này./.

HƯỚNG DẪN

CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH 

(Ban hành kèm theo Quyết định số 2767/QĐ-BYT ngày 04/07/2023 của Bộ trưởng Bộ Y tế)

CHỈ ĐẠO BIÊN SOẠN 
PGS.TS. Nguyễn Trường Sơn 
GS.TS. Trần Văn Thuấn
CHỦ BIÊN
PGS.TS. Lương Ngọc Khuê
GS.TS. Ngô Quý Châu
THAM GIA BIÊN SOẠN VÀ THẨM ĐỊNH
PGS.TS. Lê Tiến Dũng 
ThS. Hoàng Anh Đức 
PGS.TS. Vũ Văn Giáp 
PGS.TS. Chu Thị Hạnh 
PGS.TS. Nguyễn Thanh Hồi
ThS. Nguyễn Thị Thanh Huyền
TS. Nguyễn Trọng Khoa 
ThS. Trương Lê Vân Ngọc 
TS. Phạm Hồng Nhung 
PGS.TS. Nguyễn Viết Nhung 
PGS.TS. Lê Thị Tuyết Lan 
PGS.TS. Phan Thu Phương 
ThS. Vũ Văn Thành
TS. Nguyễn Văn Thọ
BSCKII. Đặng Vũ Thông
THƯ KÝ
ThS. Hoàng Anh Đức
ThS. Nguyễn Thanh Huyền 
ThS. Trương Lê Vân Ngọc 
CN. Đỗ Thị Thư

LỜI NÓI ĐẦU

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (BPTNMT) là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong trên toàn thế giới cũng như tại Việt Nam dẫn đến gánh nặng kinh tế xã hội ngày càng gia tăng. Nguyên nhân phổ biến gây bệnh là hút thuốc lá, thuốc lào và ô nhiễm không khí.
Chẩn đoán BPTNMT nên được xem xét ở các bệnh nhân có các triệu chứng ho và khó thở mạn tính, xác định bệnh dựa vào đo chức năng hô hấp. Điều trị BPTNMT cần chú trọng đến cá thể hóa điều trị, điều trị các bệnh đồng mắc, điều trị dự phòng để tránh các đợt cấp và làm chậm quá trình tiến triển bệnh. Bên cạnh đó, các biện pháp khác như hỗ trợ cai nghiện thuốc lá, phục hồi chức năng hô hấp, giáo dục bệnh nhân cũng có vai trò quan trọng trong việc điều trị và quản lý bệnh nhân BPTNMT.
Nhằm chuẩn hoá, cập nhật chuyên môn về chẩn đoán, điều trị, quản lý bệnh nhân BPTNMT tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, đồng thời nâng cao năng lực cho các nhân viên y tế, Bộ Y tế đã ban hành Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính năm 2023. Hội Hô hấp Việt Nam, các chuyên gia về hô hấp tại một số cơ sở khám bệnh, chữa bệnh với sự tâm huyết, trí tuệ và kinh nghiệm quý báu đã xây dựng Hướng dẫn, trên cơ sở kế thừa “Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính được ban hành tại Quyết định số 3874/QĐ-BYT ngày 26 tháng 06 năm 2018 của Bộ trưởng Bộ Y tế và cập nhật các khuyến cáo quốc tế.
Thay mặt Ban biên soạn trân trọng cảm ơn lãnh đạo Bộ Y tế đã chỉ đạo Biên soạn Hướng dẫn, xin cảm ơn, biểu dương và ghi nhận sự đóng góp công sức, trí tuệ, kinh nghiệm của lãnh đạo các bệnh viện, các giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ chuyên khoa Hô hấp, thành viên của Hội đồng đã tham gia biên soạn, nghiệm thu tài liệu chuyên môn Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính năm 2023.
Trong quá trình biên soạn tài liệu khó có thể tránh được các thiếu sót, chúng tôi rất mong nhận được các ý kiến đóng góp cho Hướng dẫn. Mọi góp ý đề nghị gửi về Cục Quản lý Khám chữa bệnh - Bộ Y tế, số 138A Giảng Võ - Ba Đình - Hà Nội.
Xin trân trọng cảm ơn.

MỤC LỤC

CHƯƠNG I HƯỚNG DẪN CHẨN ĐOÁN VÀ ĐÁNH GIÁ BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH 
1.1. Đại cương 
1.2. Chẩn đoán
1.3. Đánh giá bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính 
1.4. Chỉ định chuyển khám chuyên khoa
CHƯƠNG II QUẢN LÝ VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH GIAI ĐOẠN ỔN ĐỊNH
2.1. Biện pháp điều trị chung
2.2. Các thuốc điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính 
2.3. Hướng dẫn lựa chọn thuốc điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính
2.4. Thở oxy dài hạn tại nhà 
2.5. Thở máy không xâm nhập 
2.6. Nội soi can thiệp và phẫu thuật
2.7. Theo dõi bệnh nhân 
CHƯƠNG III HƯỚNG DẪN CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ ĐỢT CẤP BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH
3.1. Đại cương 
3.2. Nguyên nhân
3.3. Chẩn đoán 
3.4. Hướng dẫn điều trị đợt cấp BPTNMT
CHƯƠNG IV BỆNH ĐỒNG MẮC VỚI BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH 
4.1. Bệnh tim mạch
4.2. Bệnh hô hấp 
4.3. Trào ngược dạ dày - thực quản 
4.4. Hội chứng chuyển hóa và tiểu đường
4.5. Loãng xương
4.6. Lo âu và trầm cảm 
4.7. Suy giảm nhận thức 
4.8. BPTNMT như một thể đa bệnh 
CHƯƠNG V PHỤC HỒI CHỨC NĂNG HÔ HẤP VÀ CHĂM SÓC GIẢM NHẸ BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH 
5.1. Đại cương 
5.2. Các thành phần của chương trình PHCN hô hấp
5.3. Xây dựng chương trình PHCN hô hấp 
5.4. Chăm sóc giảm nhẹ ở bệnh nhân BPTNMT giai đoạn cuối đời

TÀI LIỆU THAM KHẢO 

PHỤ LỤC 1. DANH MỤC THUỐC CẦN THIẾT CHO TUYẾN Y TẾ CƠ SỞ 
PHỤ LỤC 2. ĐÁNH GIÁ BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH VỚI BẢNG ĐIỂM CAT (COPD ASSESSMENT TEST)
PHỤ LỤC 3. ĐÁNH GIÁ BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH VỚI BẢNG ĐIỂM mMRC (MODIFIED MEDICAL RESEARCH COUNCIL)
PHỤ LỤC 4. CÁCH SỬ DỤNG CÁC DỤNG CỤ PHÂN PHỐI THUỐC 
PHỤ LỤC 5. THỞ MÁY KHÔNG XÂM NHẬP Ở BỆNH NHÂN BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH 
PHỤ LỤC 6. KẾ HOẠCH HÀNH ĐỘNG CỦA BỆNH NHÂN BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH 
PHỤ LỤC 7. XÂY DỰNG CHƯƠNG TRÌNH PHCN HÔ HẤP 8 TUẦN
PHỤ LỤC 8. NGHIỆM PHÁP ĐI BỘ 6 PHÚT
PHỤ LỤC 9. QUY TRÌNH LÂM SÀNG TỪ XỬ TRÍ ĐỢT CẤP ĐẾN ĐIỀU TRỊ DUY TRÌ BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.1. Bảng câu hỏi tầm soát BPTNMT ở cộng đồng (theo GOLD)
Bảng 1.2. Chẩn đoán phân biệt BPTNMT với hen phế quản
Bảng 1.3. Mức độ tắc nghẽn đường thở theo GOLD 2022
Bảng 2.1. Các nhóm thuốc chính điều trị BPTNMT
Bảng 2.2. Lựa chọn thuốc theo phân nhóm ABCD của GOLD 2022
Bảng 3.1. Giá trị của các xét nghiệm trong đánh giá đợt cấp BPTNMT
Bảng 3.2. Yếu tố xem xét nơi điều trị đợt cấp BPTNMT 
Bảng 5.1. Những lợi ích của chương trình PHCN hô hấp
Bảng 5.2. Các nội dung giáo dục sức khỏe 
Bảng 5.3. Phác đồ điều trị khó thở bằng Morphin ở bệnh nhân BPTNMT giai đoạn cuối đời

DANH MỤC BIỂU ĐỒ/ HÌNH

Biểu đồ 1.1. Lưu đồ chẩn đoán BPTNMT theo GOLD 2022 
Biểu đồ 1.2. Đánh giá BPTNMT theo nhóm ABCD (Theo GOLD 2022) 
Biểu đồ 3.1. Lựa chọn kháng sinh theo kinh nghiệm cho đợt cấp BPTNMT ngoại trú
Biểu đồ 3.2. Lựa chọn kháng sinh theo kinh nghiệm cho đợt cấp BPTNMT nhập viện
Hình 4.1p. Hướng dẫn sử dụng bình hít định liều (MDIs)
Hình 4.2p. Buồng đệm có van và buồng đệm với mặt nạ
Hình 4.3p. Hướng dẫn sử dụng buồng đệm với bình hít định liều
Hình 4.4p. Hướng dẫn sử dụng Accuhaler 
Hình 4.5p. Hướng dẫn sử dụng Turbuhaler
Hình 4.6p. Hướng dẫn sử dụng Respimat
Hình 4.7p. Hướng dẫn sử dụng Breehaler
Hình 4.8p. Máy khí dung và cách sử dụng
Hình 4.9p Hướng dẫn sử dụng bình hít bột khô Ellipta
Hình 4.10p. Những lưu ý khi dùng bình hít bột khô Ellipta

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT